Crespi Etkisi Nedir?
Bugün Crespi etkisi hakkında bilinmedik detayları vermeye çalışacağız. Kişilerin davranışlarını istenilen yönde değiştirebilme sürecinin çeşitli yolları bulunmaktadır. Psikolojide oldukça fazla yer alan bu durumun en bilinenleri arasında refleks yer alır. Refleks, ani ve irade dışı verile tepkilere denmektedir. İçgüdüsel olan durumlar ise doğuştan gelir ve öğrenilmemiştir.
Öğrenme eylemi bir davranış değişikliği meydana getirir ve bireyin davranışlarını gözlemleyerek, öğrenme durumunun gerçekleşip gerçekleşmediğini anlayabilir. Bunun yanı sıra olgunlaşma, zeka, genel uyarılmışlık, fizyolojik durum, önceki yaşantılar, güdülenme, faktörler öğrenmeye ayrılan zaman, öğrenilen konunun yapısı, öğrencinin aktif katılımı, geri bildirim (dönüt), anlamsal çağrışım, kavramsal gruplandırma ve faktörler algısal ayırt edebilirlik de davranış değişikliğe yol açmaktadır.
Crespi Etkisi Nedir?
Crespi etkisi nedir sorusu genellikle lise ve sonrasındaki sınavlarda yer alan bir soru olmakta. Birçok hocanın anlatma tekniği farklı olduğundan bu konuda da farklı yorumlar ortaya çıkmıştır. Özetlemek gerekirse Crespi etkisi, bir insanın yaptığı işle gördüğü fayda arasında geçmektedir. Çalışma performansını arttıran yani bir nevi bu durumu pekiştiren şey sayesinde crespi etkisi ortaya çıkar.
Örneğin; köpeğin, fırlattığınız oyuncağı geri getirmesi için oyuncağı her getirdiğinde bir parça et verebilirsiniz. Bu duruma alışan köpeğin bir süre sonra duruma alışması sağlanacaktır.
Crespi Etkisi Nasıl Ortaya Çıktı?
Clark Leonard Hull tarafından geliştirilmiş bir pekiştirme ilkesi olan Crespi etkisi, pekiştirmenin gücü ne kadarsa tepkinin de ona oranla arttığı prensibe verilen addır. Hull, ABD’li bir psikologdur. Öğrenme konusundaki çalışmaları ve kuramları matematiksel olarak ifade edişiyle tanınmıştır.
Ann Arbor’daki Michigan Üniversitesinde öğrenci olduğu dönemde psikoloji ile ilgilenmeye başlar. 1918’de Madison’daki Wisconsin Üniversitesinde doktora çalışmasına devam etmiş ve aynı üniversitede öğretim görevlisi olmuştur. Çalışmaları arasında yeteneklerin önceden belirlenerek ölçülmesi üzerine araştırmalar bulunmaktadır. İlk kitabı Aptitude Testing, 1928’de yayımlanmıştır. Kitabının yayımlanmasından bir yıl sonra Yale Üniversitesi İnsan İlişkileri Enstitüsü’de girip, hipnoz ile ilgilenmeye başlamıştır.
Bu alanda deneylerini sürdüren Hull, 1933’de Hypnosis and Suggestibility (Hipnoz ve Telkine Yatkınlık) adlı çalışmasını yayımladı. Crespi etkisi nedir diye düşünüldüğünde ilk akla gelen isim olan Hull’ün en büyük çalışması bu alanda olmuştur. Davranışı uyaran ve yanıt ilişkisine dayanan pekiştirme kuralı çalışmalarında önemli bir yer edinir.
Crespi Etkisi KPSS
Kamu personeli seçme sınavı olarak bilinen KPSS’de birçok zorlayıcı soru bulunmaktadır. Crespi etkisi nedir sorusu da birkaç kez burada yer almış bir sorudur. Pekiştirme arttıkça davranışın gösterilme sıklığının arttığı ve tam tersi bir şekilde pekiştirmenin azalması durumunda da davranışın gösterilme sıklığının azaldığı görülür. Pekiştirme gücü ne kadar fazla olursa tepki de bir o kadar kuvvetli olmaktadır. Maaşın artması ile işçinin daha verimli çalışması buna örnek sayılabilir.
Pekiştirmenin 13 tane türü bulunmaktadır. Bunlar;
– Olumlu: İçinde bulunulan durumun güzel bir uyarıcı ile tekrarlanma olasılığını arttırır.
– Olumsuz: İçinde bulunulan durumda kötü bir uyarıcının ortadan kaldırılması ile davranışın tekrarlanması amaçlanır.
– Maddi: Pekiştireç olarak kullanılan malzemenin maddi değer taşıması.
– Manevi: Pekiştireç olarak kullanılan malzemenin maddi değer taşımaması.
– İçten: Kişinin kendisine pekiştirme yapması.
– Dıştan: Kişinin çevresindekiler tarafından davranış yönünün pekiştirilmesi.
– Simgesel: İstenen davranışı gösteren kişiye, pekiştireç olarak kullanılacak malzemenin marka veya farklı simgelerle yapılması.
– Sembolik: İstenilen davranışı gösteren kişiye, tek başına anlam taşıyan plaket veya belge gibi pekiştireç verilmesi.
– Doğal: Önceden planlamadan ama ortaya çıkan pekiştirecin hoşa gitmesi sayesinde devam etmesi.
– Planlanmış: Önceden belirlenerek davranış sonrasında verilen pekiştirece denir.
– Ayrımlı: İstenen davranışın pekiştirilip, istenmeyenin pekiştirilmemesidir.
– Dolaylı: Kişinin kendisine model olarak aldığı davranışı pekiştirmesi ve kişide oluşan pekiştirme.
