Dünyamızın tek uydusu olan Ay’ı gözlemlediğimizde bazen yarısını bazense tamamını görebilmekteyiz. Bu gözlemler sonucunda ise “Ay Kendi Etrafında Döner mi?” sorusu ortaya çıkmaktadır. Ay, Dünya yörüngesinde her 27,3 günde bir tam tur atmaktadır.

Ay Kendi Etrafında Döner mi?

Dünya’ya en yakın gök cismi olan Ay, hem kendi etrafında hem de Dünya’nın etrafında tur atmaktadır. Dünya ile birlikte Güneş’in de etrafında dönen Ay’ın kendisi ve Dünya etrafındaki dönüşü evreleri ile birlikte 29.5 günde tamamlanmaktadır. Bu sebeple de Dünya’dan Ay’a bakıldığında Ay’ın hep aynı yüzü görünmektedir. Kendi ışığı bulunmadığından dolayı Güneş’ten aldığı ışığı Dünya’ya yansıtması ile Ay ışığı oluşmaktadır. Ay, doğal bir ışık kaynağı değildir. Gezegen boyutlarına göre Güneş Sistemi içerisindeki en büyük uydu Ay’dır.

Kütle çekim alanı sebebiyle Dünya üzerindeki gelgit etkilerine Güneş’e oranla etkisi çok daha fazladır. Bu gelgit etkileri nedeniyle Ay, her yüzyılda ortalama 3,8 m Dünya’dan uzaklaşmaktadır. Çapı Dünya’nın dörtte biri kadar olan Ay’ın yüzeyinde çukurlar, sıra dağlar, tepeler ve düzlükler bulunmaktadır. Atmosfer tabakası veya su bulunmadığı için rüzgar ve yağışlar oluşmamaktadır.

Ay’ın Evreleri ve Hareketleri

Ay’ın üç dönüşü bulunmaktadır. Bunlar; kendi etrafında, dünya etrafında ve dünya ile birlikte güneş etrafında dönüşüdür. Kendi etrafında yavaş, Dünya etrafında ise hızlı dönmektedir. Dönüşü batıdan doğuya doğru olan Ay’ın 4 ana, 2 ara evresi bulunmaktadır. Ana evreler; Yeni Ay, İlk Dördün, Dolunay, Son Dördün, ara evreler; Hilal, Şişkin Ay şeklindedir.

• Yeni Ay Evresi: Ay’ın Dünya ve Güneş arasında kalıp, karanlık yüzünün Dünya’ya dönük olduğu halidir. Yeni Ay evresinde Dünya’dan Ay’a baktığımızda Ay’ı göremeyiz.
• İlk Dördün Evresi: Yeni Ay evresinden yaklaşık 1 hafta sonra görülen İlk Dördün evresi, Ay’ın sağ yarısı yarım daire şeklinde ‘D’ harfine benzer bir görüntüde olmaktadır. Ara evrelerden Hilal, Yeni Ay ve İlk Dördün evresi arasında görülmektedir.
• Dolunay Evresi: İlk Dördün evresinden 1 hafta sonra görülen Dolunay’da Dünya, Güneş ve Ay arasında kalmaktadır. Ay’ın Dünya’ya bakan yüzü tamamen aydınlık görülmektedir. Ara evrelerden Şişkin Ay, İlk Dördün ve Dolunay evresi arasında görülmektedir.
• Son Dördün Evresi: Dolunay evresinden yaklaşık 1 hafta sonra görülen Son Dördün evresi, İlk Dördün evresinin tam tersi şeklinde görülmektedir. Ay’ın sol yarısı yarım daire şeklinde olan bu evrede ay ters ‘D’ şekline benzemektedir.

Ay Kendi Etrafında Dönerse Ne Olur?

Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonucunda gece ve gündüz oluştuğu gibi Ay’ın da kendi etrafında dönmesi sonucu Ay’da da gece-gündüz oluşmaktadır.  Peki, Ay kendi etrafında döner mi? Ay, Dünya etrafında döner ve bu dönme hareketinin beraberinde Dünya’dan Ay’a bakıldığında farklı evreler görülür. Dünya ile birlikte Güneş’in de etrafında dönen Ay’ın dönüşleri sonucunda Güneş ve Ay Tutulması yaşanmaktadır.

Dünya, Güneş ve Ay aynı hizaya geldiklerinde Güneş ile Dünya’nın arasında Ay’ın kalması sonucu Güneş Tutulması, Dünya’nın Güneş ve Ay arasında kalması sonucunda ise Ay Tutulması oluşmaktadır. Güneş, Ay’dan daha büyük olmasına rağmen Dünya’ya olan yakınlığı Ay’dan daha az olduğu için Ay daha büyük gözükmektedir. Dünya’nın çapı Ay’ın çapına oranla 4 kat daha büyüktür.

Bu sebeple de hesaplamalara göre Dünya’nın içine 64 tane Ay sığabilmektedir. 1959 yılında Ay’a 3 tane uydu gönderilmiştir. Bunlar; Luna 1, Luna 2 ve Luna 3’tür. Ay’ın yakınından geçen Luna 1, Ay’ın yüzeyine çarpan Luna 2, Ay’ın Dünya’dan gözükmeyen kısımlarının fotoğraflarını çeken ise Luna 3’tür. Ancak Ay’ın yüzeyine inen ilk uzay aracı Apollo 11’dir.